Z برای ما همه چیز بود. همه چیز. از آزادی گرفته تا خود خود آزادی. مبارزه با استعمار و امپریالیسم و استبداد نوکر آن. نمادی که فکر می کردیم در انقلابمان محقق شده است. عاشقانه می پرستیدیمش. موسیقی اش را حتی بیشتر. موسیقی که طعم خیزش می داد و جزو معدود نوارهائی بود که در خانه همه پیدا می شد، از اطلاعاتی گرفته تا نخودی ها. وقتی سرهنگ ها را، ژان لوئی ترنتینیان (جوانک دادستان) به بازجوئی می کشید، "شما متهم به قتل هستید"، خودمان را جای او می پنداشتیم که پوز نوکران آمریکا را به خاک می مالیم. و آن صحنه بی نظیر ابتدای فیلم، سخنران عوضی ای که برای گروه فشار در مورد لزوم سمپاشی آفت های کشاورزی صحبت می کند و اینکه بعضی آدم ها مثل آفت هستند و باید جلویشان را گرفت تا ذهن مردم را تخریب نکنند.

و بهت ما برای آن صحنه پایانی که مبارزه شکست خورد، آزادیخواهان و دادستان به زندان محکوم شدند، و لیست چیزهای ممنوع شده بدست حکومت نظامی: اتحادیه های کارگری، اعتصابات، ژان پل سارتر، مارک تواین، تولستوی، چخوف، بکت، و حرف Z که می گفت "او هنوز زنده است".

گذشت و گذشت تا فهمیدیم که گول خورده بودیم! نگو در خود آمریکا از این فیلم تقدیر شده و نامزد اسکار بهترین فیلم شده و اسکار بهترین فیلم خارجی هم بهش داده اند*. کرک و پرمان ریخت! فهمیدیم آزادی خواهی هم از آمریکا می گذرد نه از چه و کاسترو و مائو. فهمیدیم طرفداری سارتر از انقلاب فرهنگی مائو، حالش به اینه که از یک کافه پاریسی انجام بشه. فهمیدیم مبارزه با امپریالیسم دکانی است برای گروهی دیگر برای به استثمار کشیدن ملتهای گیج و گول. فهمیدیم فرق با چنگال خوردن و با ملاقه سر کشیدن را. و فهمیدیم در قیاس با شکنجه ای که چپ ها بر مردم تحمیل کردن، کاپیتالیسم از مادر هم مهربان تره.

الان همه چیز عوض شده. وقتی برای پیداکردن لینک داونلودی، Z را جستجو می کنم، بیشتر پیغام "too short" می گیرم. چه با معنا!

این هم لینک داونلود موسیقی متن فیلم برای بچزی که می خوان اندکی خاطرات انقلابیگری و مبارزه رو زنده کنن.

* جالب اینکه در تاریخ اسکار فقط 3 فیلم، هم نامزد بهترین فیلم و هم بهترین فیلم خارجی شده اند: Z، زندگی زیباست، و ببرغران-اژدهای پنهان