گذشته خشن

A History of Violence ****1/2

خوشحالم. خوشحالم که دو تا از فیلمسازان پرمایه این روزها، دیوید لینچ و دیوید کراننبرگ، به چنان پختگی رسیده اند که آثاری مثل داستان ساده، جاده مالهالند و گذشته خشن را می سازند. بی تردید، هر دو در اوج هستند و فرصت مغتنمی است که از آثارشان لذت برد. بنظر من، دو تا دیوید ها، با این فیلمهایشان، آس هایشان را رو کرده اند و بی تردید به معبد کارگردانان بزرگ تاریخ سینما وارد شده اند. ولی دو مرد پرمایه دیگر، تیم برتون و جیم جارموش، هنوز شاهکارشان را نساخته اند.
این فیلم چیزی در مایه های شاهکار است. یعنی واقعن چیزی کم ندارد. داستان، نو نیست ولی روایت کراننبرگ، عجیب تاثیرگذار است. فیلم حسابی کوتاه شده و ریتم، همه جا ثابت است(برخلاف فیلم های لینچ). کراننبرگ، نمادگرائی، و بازتاب دادن اندیشه های فرویدی و یونگی را (که گاهی در کارهای قبلی اش نچسب جلوه می کرد) از سطح کار حذف کرده، و به نوعی داستان سرائی هیچکاکی ولی خیلی مدرن تر رسیده است.
فیلمهای eXistenZ و عنکبوت، به رغم اینکه حرفهای زیادی برای گفتن داشتند، ولی آثار شدیدن شخصی ای بودند که تماشایشان و تلاش برای ورود به دنیای فیلم، حوصله می خواست. اینجا، کراننبرگ بجای اینکه مجبور شود داستان ساده ای را بزور نمادگرائی و ریتم کند به فیلم اندیشمندانه ای تبدیل کند، داستان عمیقی را با روایت خطی ولی پرتاکیدش، به فیلم همه پسند ولی کماکان متفکرانه بدل کرده است.
نکته خوشحال کننده دیگر اینکه کراننبرگ سرانجام تصمیم گرفته نحوه فیلمسازی آماتور-وار خود را دگرگون کند و یک فیلم کاملن حرفه ای بسازد که صحنه های پرتحرک، مسخره بنظرنرسند و به تماشاگر احساس دیدن یک فیلم رده ب دست ندهد.
فیلم، سوال بسیار مهمی را مطرح می کند: گذشته مان را چه می کنیم؟ هرچقدر هم تلاش کنیم، قسمتی از گذشته مان در حال و آینده مان دخیل است و واقعن گریزی از آن نیست. گذشته ای که شاید نقش خودمان در آن، حتی از تاثیر دیگرانی کمتر بوده است. ولی به هر حال، گذشته مان است دیگر، یعنی قسمتی از وجود مان.