ادب و موسیقی
در یکی از وبلاگها مطلبی دیدم در مورد یک تحقیق آماری میدانی در مورد رابطه نوع موسیقی مورد علاقه و سطح ادب شنونده که توسط چند دانش آموز یکی از دبیرستان های خوب تهران یا اصفهان انجام شده بود.

1- این نوع تحقیقات آماری میدانی جایش واقعا در جامعه ما زیادی خالی است. یک دلیلش برنتابیدن نتایج هر نوع نظرسنجی که نتایجی خلاف فرهنگ القائی و رسمی ارائه کنند از طرف مسوولان است. تا جائیکه، عملا، برای خاطرجمع ماندن، از پایه با هر گونه نظرسنجی مخالفت می شود تا کار به جاهای باریکتر نکشد.
به هرحال، سالهای دانش آموزی زمان خوبی برای سامان دادن و انجام چنین نظر سنجی هائی است.
2- همانطور که در وبلاگ دیگری به تفصیل شرح داده شده، پیدا کردن یک رابطه همبستگی بین دو پارامتر، خیلی آسانتر از تشخیص تابع و متغیر از هم است. تورم و نرخ بهره به هم ربط دارند ولی کدام یکی پارامتر مستقل و دیگری تابع است؟ مثل توسعه اقتصادی و اجتماعی. شاید بیشتر اوقات، واقعا قضیه بطور خالص ریاضی وار نباشد و هر دو پارامتر بر هم اثرگذار باشند.
3- اینکه بتوان بر اساس داده های آماری نشان داد که سطح ادب شنونده و نوع موسیقی محبوب رابط معنی داری دارند، دور از انتظار نیست. اگر در اطرافیانمان دقیق شویم، می شود بدون نظر سنجی هم نتیجه گرفت علاقمندان موسیقی سنتی و کلاسیک آدم های مودب تر و باکلاس تری (!) هستند. این طبقه بندی در خود موسیقی هم نهفته است. وقتی براساس تعریف موسیقی سنتی، اشعاری که در آن بکار می رود همه پاکیزه هستند و موسیقی کلاسیک هم که در بیشتر اوقات اصلن شعر ندارد. در موسیقی پاپ هم با اینکه ذات قضیه کمی تا قسمتی بی ادبی دارد، حداقل هنرمندان سعی وافر می کنند خود را و اشعارشان را تا حد امکان مودب جلوه دهند. ولی موسیقی راک که یکی از جوهره های اصلی اش زدودن ریا و بزک و آشکار کردن زشتی های جامعه است، مگر می شود انتظار داشت به اندازه اشعار سعدی و حافظ مودب باشد؟ رپ هم که اصلن بی ادبی نغمه های راک است با شدت بیشتر منهای موسیقی هنرمندانه آن. حداقل اگر در عالم موسیقی راک، چند هنرمند کماکان اصرار بر ادب دارند، مودب حرف زدن در رپ به طنز شبیه است. بنابراین نتیجه حاصله قابل پیش بینی است. ولی تا جائیکه یادم هست، نظرسنجان نتیجه گرفته بودند که گوش کردن به موسیقی پاپ، راک و رپ عامل پائین آمدن ادب است. مثل اینکه "در خیابان تخمه شکستن عامل کم ادب شدن است یا کم ادبان در خیابان تخمه می شکنند؟؟"
4- شاید مثل خیلی مسائل دیگر در حیطه رفتار شناسی انسانی، اینجا هم بتوان گفت این دو عامل بر هم کنش و اندرکنش دارند و هیچیک تابع محض دیگری نیست.
5- ولی نکته مهمتر، تاثیر پارامترهای حذف شده است که در برخی نظرسنجی ها، کل پروسه را میتواند از اعتبار بیندازد: تفکیک موسیقی به این گروه ها چقدر درست است؟ مثلا موسیقی محمد اصفهانی یا افتخاری یا هایده پاپ است یا سنتی؟ تکلیف کسانی که بیش از یک نوع موسیقی را به یک اندازه دوست دارند چه می شود؟ تفاوت وحشتناکی که با تغییر سن، جنس، فرهنگ و بافت طبقاتی جامعه آماری در نتایج بوجود خواهد آمد؟ اصلا سطح ادب یعنی چه؟ مگر مثل سطح تحصیلات قابل اندازه گیری است؟ مگر خود مخاطب می تواند سطح ادب خود را اظهار کند؟ چه پرسشنامه استانداردی برای تعیین سطح ادب مورد تائید بیشتر محافل علمی ادب سنجی می باشد؟!