
سایلنت هیل **** (Silent Hill)
یکی از ضد مذهبی ترین فیلمهائی که دیده ام. ساختن چنین فیلمی در جامعه ی مذهب زده ای مثل آمریکا کمی عجیب بنظر می رسد، هرچند فیلم در واقع ضد بنیادگرائی مذهبی است و به گروه های کلیسائی بنیادگرائی که برای خود، حق کیفر رساندن گناهکاران و مجازات های غیرانسانی مثل زنده سوزاندن (و نمونه های اینوری قطع اعضا و سنگسار) را قائل هستند، شدیدن حمله می کند.
باید اعتراف کنم که انتظار چنین فیلمی را نداشتم. در ژانر سینمای وحشت و جنگ خیر و شر، متفاوت ترین فیلمی است که دیده ام. یک ساعت آغاز فیلم، کند و ضعیف است. دیدن هیولاهای بچگانه، دافعه انگیز است، و خبر از فیلمی در مایه های آثار رده ب سینمای ترسناک مهوع می دهد. شالوده فیلم شدیدن پادرهوا بنظر می رسد و ناآگاهی کامل تماشاگر از قصه و انگیزه ها، و اینکه آیا خطرات واقعی هستند یا فقط در وهم و خیال قهرمانان جا دارند، می تواند موجب جدی نگرفتن فیلم شود. ولی بناگه، همه چیز تغییر می کند. فیلم از سطح یک فیلم کلیشه ای خونین تهوع آور، به درام روانی و شیطان پرستانه ای بدل می شود. قصه ای که حتی می توانست کارگردانی مثل دیوید لینچ را هم جذب کند و در دستان او، به شاهکار مطلقی بدل شود. اینجا دیگر کلیسا، بر خلاف تمام قصه های مبلغ کلیسا (از دراکولا ها گرفته تا جن گیرها و طالع نحس ها)، نجات دهنده نیست، بلکه پایگاه جهل، خرافات، تعصب کور، بی شعوری، و مجازات های وحشیانه خودسرانه است. باید تاکید کنم که پیرنگ ضددینی هم هرچند وجود دارد (مثلن زن رئیس فرقه، کریستابلا نام دارد، که کریست یکی از القاب مسیح است)، ولی داستان ، بیشتر کسانی را که خود را نماینده خدا در زمین می پندارند و بخود اجازه هرعملی در راه نزدیکی به خدا و پاک کردن زمین از ناپاکان توهمی می دهند، هدف قرار می دهد و نه دین و ریشه های اصلی را. قصه بیشتر ضد دینداران جاهل است، نه دین.
داستان فیلم، قصه کهنه انتقام است. می توان گفت شخصیت ها همه شر هستند، ولی در واقع، همه، خیر هستند، ولی در بند خرافات، جهل و غضب خود گرفتارند. دخترک شکنجه می شود و آزار می بیند، ولی نمی بخشد آنچه بر او گذشته است، و از آنجا که توانی برای انتقام ندارد، مباشرت شیطان* را در انتقام ستاندن از جاهلان می پذیرد (عراق، صدام و آمریکا!). انتقام بشکل وحشیانه ای باشکوه است. ولی آیا حق به حق دار می رسد؟ شاید! شاید همه دلشان از انتقام راضی شود، ولی مهم این است که در این میان پیروز نهائی، فقط شیطان* است.
قصه، با وجودیکه برگرفته از یک بازی کامپیوتری جدید است، و نباید قدمت زیادی داشته باشد، شدیدن کهنه و برگرفته از متون کهن (مثلن فاوست) بنظر می رسد. هرچند که بروبچه های ژاپنی در فیلم دخیل بوده اند و قصه، به نوعی یادآور داستان "حلقه" است (دختر و مادر ستمدیده و بی پناهیشان در غیاب مرد حامی و ...) ، ولی منظم تر از آن. انگیزه ها مشخص تر است، و مثل آن فیلم، با انتقام کور که گناهکار و بیگناه فرقی نداشتند و دخترک انتقامجوهیچوقت هم ارامش نیافت، مواجه نیستیم.
زیبائی بصری فیلم نیز در خوراعتناست. فرودآمدن آرام ذرات بی وزن خاکستر در فضائی بشدت ساکن و مرده، که تداعی کننده بارش برف در فیلمهای ژاپنی است، همراه با استفاده از فیلتر خاکستری، زیبائی فوق العاده ای به برخی صحنه های خارجی فیلم داده است.
زیرنویس:
* در این نوشته از واژه شیطان استفاده کردم، ولی موجودی که به دختر در انتقام گرفتن کمک می کند، شیطان اعظم (Devil or Satan) نیست، بلکه یک Demon است که معادل دقیقی در فارسی و فرهنگ ما ندارد. در فرهنگ مسیحی، ملائک یا فرشتگان دو دسته هستند: ملائک نیک و مقرب خدا یاAngels و ملائک پلید و مقرب شیطان یا Demons. تا انجا که می دانم، ما، جن ها را به دو دسته خوب و بد تقسیم می کنیم، در حالیکه جن، متفاوت از فرشته یا ملک است. بنابراین استفاده از واژه جن پلید یا شیطانی، دیو ویا هیولا بجای Demon نارسا خواهد بود.
: Persian Subtitle http://subtitles.images.o2.cz/d/239103/Silent+Hill.html